Türkiye’ye gelen dünya markaları, yanlış pazarlama stratejileri ve hatalı mağaza lokasyonları gibi pek çok sebeple ülkemizden ayrıldılar. Oysa bir zamanlar sokaklarımızı renklendiriyor, hayatımıza dokunuyorlardı. Ben de bu dünya markalarının hikayelerini araştırdım. Bu satırları okurken hem geçmişe yolculuk yapmanızı hem de bu markaların vedalarına dair bir bağ kurmanızı umuyorum.
******
2003 yılında İngiltere merkezli Tesco, bir dönemin süpermarket devi olarak Kipa’yı alır ve büyük umutlarla yola çıkar. Ancak yıllar içinde biriken borçlar, şirketi Migros’a devretmek zorunda bırakır. Bu ayrılık, süpermarket dünyasında iz bırakmadan geçmez. Tesco’nun Türkiye’ye gelişi ve ayrılığı, uluslararası bir markanın perakende sektöründe yaşadığı zorluklara dair dikkat çekici bir hikaye bırakır. PayPal 2016 yılında beklenmedik bir kararla Türkiye’den çekilir. Bu inovatif ödeme sisteminin hikayesi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan lisans alamaması nedeniyle sona erer. Misyonunu yarıda bırakmak zorunda kalan PayPal, ardında hem soru işaretleri hem de anılarını bırakarak pazarımızdan ayrılır. Globalde ise milyonlarca kullanıcıya hizmet vermeye devam ediyor.
Honda, 1997 yılında Gebze’deki fabrikasında üretime başlar. Türkiye’ye kattığı değerle yıllarca varlık gösterir. Ancak düşük üretim hacmi nedeniyle, 2021 itibarıyla fabrikasını kapatma kararı alır. Buna rağmen, Türkiye’de satış ve pazarlama operasyonlarına İstanbul’daki merkeziyle devam eder. Honda’yı belki yollarda görmeye devam ediyoruz, ama üretimden gelen o özel bağ artık geçmişte kaldı.
Banana Republic, Avrupa’daki küçülme stratejileri doğrultusunda Türkiye’den çekilir. 2022 yılında, moda tutkunlarına zarif ama buruk bir veda eder. Ancak globalde online satışları var. Elektronik mağazası Saturn, yerel rakiplerin kıyasıya rekabetine dayanamaz ve pazardan çıkar.
Iglo, 2009’da büyük umutlarla dondurulmuş gıda sektörüne girer. Ancak hedeflenen satış rakamlarına ulaşamayan marka, yerini Dardanel’e bırakarak sahneyi terk eder. BP ise 111 yıllık geçmişiyle Türkiye’nin tanınan isimlerinden biridir. Ancak 770’ e yakın akaryakıt istasyonunu ve terminal operasyonlarını Petrol Ofisi’ne devrederek pazardan çekilir.
Topshop, Türkiye’de hayal kırıklığı yaşayan bir diğer isimdir. Beklediği cirolara ulaşamayınca, rotasını yeniden çizer ve çekilir. C&A da uygun fiyatlarıyla zihinlerde yer etse de 2016’da mağazalarını DeFacto’ya devrederek Avrupa’ya odaklanır.
La Senza, zarafetiyle kısa sürede popülerleşir. Fakat yanlış stratejiler bu masalı kısa keser. Bestbuy da benzer bir kaderle karşılaşır; Teknosa gibi güçlü rakiplerle baş edemeyen marka, mağazalarını devreder.
Douglas, 2006’da Türkiye pazarına girer ama rekabet ve maliyetler, kozmetik devinin yoluna devam etmesine engel olur. Uluslararası online mağazası üzerinden alışveriş yapılabiliyor. Toys R Us ise 1996’da büyük bir coşkuyla Türkiye’ye adım atar. Ancak efsanevi oyuncak mağazasını kepenk kapatmaya zorlar. Oyuncaklarla dolu rafları arasında çocukluğumuzun hayalini bırakmış olabilir.
*******
Kimimiz bu markaların son bir kez kapısından adım attık, kimimiz ise sadece vitrinlerine bir anlığına göz gezdirdik. Her ayrılık ardında bir hikaye bırakır ve her hikaye anlatılmaya değer. “Yanlış stratejiler mi, hatalı mağaza lokasyonları mı, yoksa değişen tüketici alışkanlıkları mı? Peki Sizce?